Hakan Atis
(13 Kasım 2020 )
Yaklaşık üç hafta önce İzmir’de can ve mal kayıplarına neden olan deprem, Seferihisar Teos Marina’da da korku dolu dakikalara ve çok ciddi maddi zarara neden oldu. Bu felakette yaşamlarını yitiren tüm yurttaşlarımızı saygıyla anıyorum. Konu güncelliğini koruduğu için o anları tesisin en yetkili ismi Genel Müdür Faruk Günlü’ye sordum. Bakın neler anlattı.
1) Depremi nerede ve nasıl yaşadınız ?
Marina ofiste depremi yaşadık. Depremden hemen sonra tüm marina ekibi binalarda hasar olup olmadığını tespit etmeye çalışırken tekne halatlarından gelen kopma sesleri olağan dışıydı. Rıhtımlarda bağlı teknelerin halatı kopup tekneler marina zeminine düşmeye başladı. Marina içinde suyun çekilmesi ve bazı bölgelerde marinanın içinde su kalmadığının görülüp teknelerin ve iskelenin zemine oturduğu görüldüğünde, tsunaminin vuracağı anlaşılmıştı.
O an tüm köprü üzerine giderek de marinadaki durumu gözledim. Personelime telsiz anonsu ile ilk talimatım, “Herkes kendini güvene alsın, canını kurtarsın” oldu. Teknelerin halatları kopup kurşun gibi etrafa savrulurken, “Teknelerden uzak durun” anonsu yaptım. Afetin boyutları, kopan iskeleler ve çarpışan, sürüklenen tekneler göz önüne alındığında, marinada can kaybı ve yaralanma olmaması büyük mucize oldu ve bu talimatla riski azalttığımızı düşünüyorum.
Teos Marina’da deprem nedeniyle binalarda hiçbir hasar oluşmazken, dakikalar içinde medyana gelen önce deniz seviyesinin çekilmesi, ardından yükselip yaklaşık 4 metrelik gel gitlerin etkisiyle oluşan şiddetli bir akıntıyla denizin taşması sırasında iskeleler ve teknelerde hasarlar oluştu.
2) İlk şoku atlatır atlatmaz neler yaptınız?
Acil Eylem Planımızda tsunami yoktu. Böyle bir afeti beklemiyorduk tabii. Bu felaketi kimse beklemiyordu. Marinalar son 100 yıllık dalga, rüzgar ve akıntı hesaplarına göre kıyı yapıları mühendisleri tarafından tasarlanır. Ulaştırma Bakanlığı yetkilileri 2003 yılında bu marinanın altyapılarını yaparken geçmişte tsunami olmadığı için tsunami olasılığını hesaplamamaları çok doğal. Ancak iskeleler kazıklı sistemde olsa, beton iskele de olsa bu gücün karşısında durulması imkânsızdı. Belki marina içerisine akan dere olmasaydı, Tsunaminin etkisini bu kadar yoğun hissetmeyebilirdik. Gözlemlerime göre marina girişinden gelen suyun yanında, girlen mevkii ve kale içinden gelen su marina arkasına dolaşarak bütün su en alçak bulduğu yer olan marinadan ve yanındaki dereden geri döndü. Marinadan çıkan bu yoğun su kütlesi marinamızda asıl tahribata yol açtığını gözlemledim. Biz 2020 yılının başında marinadaki tüm zincirleri yenilememize rağmen zincirlerimiz koptu, iskelelerle birlikte toplamda 100 – 150 ton ağırlığındaki beton tonoz bloklar suyun şiddeti ile zeminde sürüklendi. Marina içerisindeki gelgit anlarındaki suyun akış hızı dehşet vericiydi. Ama bu süreçte soğukkanlı ve akılcı bir şekilde hareket etmeye çalıştık. Hasar o kadar büyüktü ki, o an sadece personelimle bu kadar hasar almış tekneye nasıl müdahale edeceğimizi düşündüm. Hızla batan ya da zarar gören tekneleri öncelikli olarak kurtarmamız gerekiyordu, ama ekibimle başa çıkabileceğimizin çok üzerinde hasar vardı.
İlk yarım saat içinde köprü üzerinden video çekerek yaşadığımız felaketi kayıt altına aldım ve yönetim kurulu üyesi olduğum Deniz Turizm Birliği üyelerine yardım çağrısı yapıp, çağrının herkesle paylaşılmasını istedim. Yardım edebilecek herkesi kurtarma operasyonuna davet ettim. Bu video marinalar, basın kuruluşları ve yatçıların olduğu whatsapp gruplarında hızla paylaşıldı. Ardından sosyal medyada da yayıldı. İlk şoku atlattıktan sonra muazzam bir dayanışma ve iş birliği ile afetin yaraları sarılmaya başlandı.
Marinanın dışına sürüklenen 112 adet tekne sahil güvenlik helikopteri ile yerleri tespit edilip denizdeki botlara bilgi verilerek, yaklaşık 60 tekne aynı gece marina içerisine bağlandı. Gece liman dışında kalan 50 teknenin yağmalanmaması için marina personeli ve sahil güvenlik ekipleri sabaha kadar nöbet tutup devriye attılar.
Sonraki sabah gün doğumu ile acil durumda olan teknelerde kurtarma operasyonu hızla başladı. Günlü’nün yardım çağrısı sayesinde, birçok marinadan, bölgedeki denizcilerden yardıma gelenlerle bir kurtarma ekibi oluşturuldu.
Öncelikle deniz yüzeyindeki yüzer cisimler temizlendi, sonra başıboş kalan teknelerin güvene alınması sağlandı, ardından kaos ortamı oluşturan enkaz yığınından hasarlı tekneler kurtarıldı. Bu enkazın kaldırılmasında sadece denizciler arasında görülebilecek mükemmel bir dayanışma örneği de sergilendi. Bu kötü günümüzde bizimle birlikte olan, desteğini esirgemeyen herkese müteşekkiriz. Denizci olmak işte bu…
3) Diğer marinalarda sevk ettiğiniz tekne sayısı ve dağılımı?
Olayın ardından ilk 3 gün hasarlı tekneler karaya çekilerek ve vinçlerle karadan götürüldü. Hasarsız olan teknelerin sahiplerine diğer marinalarla yapılan iş birliği sayesinde hangi marinanın kaç adet tekneyi ücretsiz misafir edilecekleri sosyal medya hesaplarından duyurularak, enkaz kaldırma ve yeniden yapılanma sürecinde teknelerini götürmeleri ve bir süre başka marinada kalmaları önerildi.
Port Alaçatı Marina’da 18 teknemize 15 Kasım’a kadar; IC Çeşme Marina’da 23 teknemize 11 Kasım’a kadar; Setur Çeşme Altınyunus Marina’da 11 teknemize, Setur Kuşadası Marina’da 37 teknemize, D-Marin Didim Marina’da 10 teknemize, D-Marin Turgutreis Marina’da 2 teknemize, Marmaris Netsel Marina’da 1 teknemize 30 Kasım’a kadar bu marinalarda ücretsiz konaklama imkânı sağlandı.
Denizdeki enkaz kaldırma çalışmalarına paralel olarak tüm elektrik ve elektronik sistemleri su altında kalarak kullanılmaz hale gelen sistemlerin yeniden ayağa kaldırılması için satın alma çalışmaları başlatıldı.
Çoğu denizcinin evi gibi gördüğü Teos’tan ayrılmalarının mağduriyet ve mutsuzluk yaratmaması için, yeni kararlar alındı, yenilenme çalışmalara hız verildi. Bu ayrılıklar uzun sürmesin diye tüm ekip gece gündüz çalışarak iyileşme ve yeniden yapılanma süreci içindedir.
4) Kaç tekne battı? Hukuki durum nedir ?
Tsunami sırasında 5 tekne battı, 4 tekne karaya oturdu, 112 tekne dışarıya sürüklendi. Batık tekneler çıkarıldı. Son durum itibarıyle Teos Marina’da denizde 274, karada 98, diğer marinalarda 91, seyirde 10, marina önünde alargada 2, karadan ayrılan 83 olmak üzere toplam 558 sözleşmeli tekne kaydı bulunuyor.
Şu an için marinamızda denizde konaklayan tekneler emniyetli bir şekilde bağlandı. Çekek sahamıza karaya almalar devam ediyor. Tekne sahipleri hasarlarını kendi sigortalarına bildiriyor ve hasarları kendi sigortaları kapsamında karşılanıyor. Marinanın da hasarları kendi sigortası çerçevesinde karşılanıyor.
5) Oluşan zararınız TL veya Dolar cinsinden ne kadar?
Yaşanan deprem sonrası oluşan Tsunaminin verdiği hasar tek bir noktada olmayıp, su altında ve su üstünde bazen de zemin altında oluşan çok saçık bir hasar olduğu için hala hasar tespit çalışmalarımız devam ediyor. Şimdilik öngörülen bir toplam bedel yok. Ancak marinanın hasarının Milyon TL ler seviyesinde olduğunu söyleyebilirim. Teknelerdeki hasarların toplamını öngörebilmem imkansız.
6) Sigortanız tarafından karşılanacak mı?
Her bir teknenin kendi sigortası olduğu gibi marinanın da sigortası var. Bu doğal afetin karşısında sigorta şirketleri de hasarı ekspertizleri aracılığı ile inceletip hem teknelere hem de marinaya sigorta poliçesi çerçevesinde ödüyor.
7) Gün itibariyle marina ne durumda? Neler yapıldı? Neler yapılacak? Yaşam ne zaman tam anlamıyla normale dönecek?
Yenilenme süreci başladı. Küllerinden doğan Zümrüdüanka Kuşu gibi, eskisinden daha da güçlü bir şekilde ayağa kalkmayı hedefliyoruz. Bu süreçte kimseyi mağdur etmek istemiyoruz. Teos Marina’yı evi olarak gören tüm denizcilere kapımız açık. İlk bir haftada sektördeki paydaşlarımızın desteği ve ekibimle çok hızlı yol aldık. Marina içerisinde denizde ve karada konaklama alanları oluşturduk. Daha tsunaminin üstünden bir hafta bile geçmeden yuvanıza geri dönebilirsiniz çağrısı yaptık. Marinamızdaki tüm teknelere, bağlama, elektrik ve sunabilir seviyedeyiz. Bütün duş ve tuvaletlerimiz temizlenip sıcak su sunmaya başladık. Kalan birkaç konu da en geç Kasım sonuna kadar tamamlanacak. Çarşı bölgemizdeki işletmelerde yaralarını sarıp hizmet sunmaya başladılar. Sipariş verdiğimiz iskelelerimizin birisi Aralık ayı başında diğeri de Aralık ortasında üretimi tamamlanıp montajı yapılacak.
8) Son olarak sizin vurgulamak istediğiniz hususlar nedir?
Afetin boyutları göz önüne alındığında, Teos Marina personeli, tekne sahipleri ve misafirlerinde can kaybı ya da en ufak bir yaralanma olmaması en büyük tesellimizdir. Sığacık ve İzmir’de hayatını kaybedenlerin yakınlarına başsağlığı diler, zarar görenlerin de en kısa sürede yaralarını sarmasını dileriz.
Teos Marina 3.000 yıl önce İon halkının 12 kentinden biridir. İon döneminde Güney ve Kuzey olmak üzere Sığacık’ta 2 ticari liman bulunmaktaydı. İon dönemindeki kentin ismi Teos’tan ismini alan Teos Marina kuzey limanı üzerinde kurulmuştur. Bu liman Osmanlı donanması gemilerine de ev sahipliği yapmıştır. Dört tarafının dağlarla çevrili olan liman rüzgar ve dalgaya karşı korunaklı olmasıyla doğal liman olma özelliği ile çok sayıda denizciye ev sahipliği yapmaktadır.
2003 yılında Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından projelendirilip altyapısı devlet tarafından tamamlan Sığacık Yat Limanı, 2008 yılında yap işlet devret modeliyle ihale edildikten sonra üst yapıları üstlenici şirket tarafından yapılıp, altyapısındaki bazı eskimeler de tamir edilerek; Seferihisar’ın turistik bölgesi Sığacık’ta 21 Haziran 2010 tarihinde Teos Marina ismiyle faaliyetlerine başlamıştır. O tarihten bu yana yerli ve yabancı misafirlerine hizmet veren Sığacık Yat Limanı, “Teos Marina” tescilli markasıyla denizcilerin huzur ve güvenli limanı olarak hizmet vermektedir.
Teos Marina Deniz Turizmi Yönetmeliği içerisinde tanımlanan kriterlere göre ülkemizdeki birkaç 5 çıpalı yat limanlarından birisidir. Teos Marina kurulduğu ilk günden bu yana 3 yılda bir yapılan denetimler sonucu İngiltere Denizcilik Federasyonuna bağlı yat limanları birliği tarafından yüksek standartlardaki tesisleri ve kaliteli hizmetleri ile 5 altın çıpa belgesi ile ödüllendirilmektedir. Çevreye duyarlı hizmetleri ile kurulduğu günden bu yana mavi bayrakla ödüllendirilmiştir. Turizm Bakanlığından Turizm İşletme belgeli Teos Marina, Ulaştırma bakanlığından aldığı kıyı tesisi işletme belgesi çerçevesinde faaliyetlerini sürdürmektedir. Ulaştırma bakanlığı tarafından da tesisin alt ve üst yapısı her 6 ayda bir denetlenmektedir.
30 Ekim 2020 tarihli depremde tsunaminin etkisiyle zarar gören Teos Marina, Akdeniz çanağında emsali görülmemiş felaketin yaralarını; ortak akılla alınan hızlı kararlarla krizi yöneterek sarmaya çalışıyor. Gelişmeleri de sık sık sosyal medya hesaplarından yaptığı canlı yayınlarla tüm şeffaflığı ile paylaşıyor.
Teos Marina gün be gün iyileşiyor ve yenileniyor. Maddi hasarlı bir afetin ardından yeni iskelelerin imalatı ve teknik donanımların yenilenmesi ile tekne bağlama alanları kıyı yapıları mühendislerin, bilim insanlarının önerileri ve ulaştırma bakanlığının standartlarına göre yenilenerek hizmet vermeye devam edecek. Üretim süresi 4-6 hafta sürecek yeni iskelelerimiz hariç olmak üzere Kasım sonuna kadar tüm hizmetleriyle eski günlerine dönmeyi hedefliyor. Teos Marina, Sığacık’ın kalbi ve ilçenin en büyük deniz turizm işletmesi olma özelliğiyle bölge turizminin dinamosu olmaya devam edecek.
——————————————————————————————————————–
Mavi Dünya 
Bir Cevap Yazın